اهمیت موضوع آنجا بیشتر می‌شود که شاهرخ رامین، رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران، اعلام می‌کند ساختمان سه بیمارستان «بوعلی»، «سینا» و «امام خمینی» پایتخت از لحاظ ایمنی حریق در وضعیت بحرانی و در لیست ۱۲۹ ساختمان ناایمن قرار دارند و هنوز هیچ اقدامی برای ایمن‌سازی انجام نداده‌اند!
ناایمنی بیمارستان‌ها می‌تواند امنیت جانی و روانی بیماران را به چالش بکشد، چراکه با تکرار حوادثی مانند گاندی یا کلینیک سینا اطهر، بیماران و خانواده‌های آنان در کنار نگرانی از بیماری و درد و رنج و هزینه‌های آن باید یک نگرانی دیگر هم داشته‌باشند، اینکه آیا از حوادثی که به دلیل فرسودگی و ایمن‌نبودن بیمارستان رخ می‌دهد، جان سالم به در می‌برند یا خیر! یکی از معضلات در بیمارستان‌ها، بحث فرسودگی و بهبودسازی بیمارستان‌ها است که گویا توجه زیادی به آن نمی‌شود.
در صورتی که در کشورهای دیگر با توجه به افزایش جمعیت و روند افزایشی رجوع مردم به بیمارستان‌ها، مسئولان ذیربط باید دقت بیشتری برای جلوگیری از فرسودگی آن‌ها داشته باشند. از این رو با فرهاد حبیبی، عضو هیئت مدیره انجمن علمی اداره امور بیمارستان‌ها گفت‌وگو کرده ایم.
حبیبی ابتدا در مورد وضع کلی بیمارستان‌ها گفت: تعداد بیشماری از بیمارستان‌ها در کشور وجود دارند که دچار فرسودگی‌اند، البته آمار دقیق آن را باید از وزارت بهداشت گرفت. این میزان در تهران به دلیل قدمت بیمارستان‌ها است و بیشتر از دیگر شهرستان‌ها است.
وی در پاسخ به این که بیمارستان‌ها در بحث ایمنی سازه‌ای و غیر سازه‌ای چقدر موفق بوده است گفت: عملکرد ساختمان‌های بیمارستانی تا حدود زیادی بسته به کارایی و روش‌های نگهداری و تعمیرات آن دارد.
به گفته حبیبی؛ یکی از موضوعاتی که بیمارستان‌ها باید در نظر داشته باشند و این موضوع در دستورالعمل اعتباربخشی بیمارستان‌های ایران نیز به آن اشاره شده است بحث ارزیابی ایمنی سازه‌ای و غیرسازه ای بیمارستان‌ها به صورت سالیانه است. ایمنی سازه‌ای مربوط به مواردی است که در وزن ساختمان نقش دارند و بیشتر به عنوان مصالح در بیمارستان به کار می‌روند که نظیر بتن و تیرآهن است.
وی گفت: ایمنی غیر سازه‌ای نیز مربوط به سیستم‌های حیاتی بیمارستان نظیر گرمایش و سرمایش است. در بخش ایمنی سازه‌ای با توجه به عمر ساختمان‌های بیمارستان‌ها در ایران، به نظر می‌رسد با مداخله مستقیم وزارت بهداشت و ارزیابی سختگیرانه‌تر از سوی مسئولان ارزیابی در بیمارستان‌ها می‌توان در جهت ایمنی ساختمان‌ها، فعالانه‌تر عمل کند.
حبیبی همچنین درباره اینکه آیا بیمارستان‌های خیلی فرسوده امکان مرمت و احیای دوباره را دارند چنین گفت: بیمارستان‌های خیلی فرسوده و با قدمت بالا امکان مقاوم‌سازی نداشته و به عبارت دیگر، مقاوم‌سازی آن‌ها توجیه‌پذیر نیست.
وی گفت: بنابراین این بیمارستان‌ها باید جایگزین شوند و باید بیمارستان‌ها به صورت مستمر از نظر سازه‌ای مورد ارزیابی قرار گیرند. در بیمارستان‌های نوساز که قدمت آن‌ها کمتر از ۵ سال باشد، لازم است مجوز مقاوم سازی ساختمان و تأسیسات در خصوص اجزای سازه‌ای از مراجع ذی‌صلاح دریافت کند؛ در بیمارستان‌هایی که قدمت آن‌ها بیش از ۵ سال است نیز، در صورت لزوم مقاوم سازی و اتصالات سازه در برخی از قسمت‌های بیمارستان اجرا شود.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی به این که چه معیارهایی برای ساخت بیمارستان‌های جدید مد نظر است پاسخ داد: برای ساخت هر بیمارستان جدید مطابق با استانداردهای به روز دنیا نیاز به هزاران میلیارد تومان بودجه به منظور تأمین زمین، ساخت بنا، خرید تجهیزات، به کارگیری نیروی انسانی و … وجود دارد، در حالی که می‌توان با هزینه‌های بسیار کمتر نسبت به نوسازی و استحکام بنا در بیمارستان‌های کشور گام برداشت.
وی در ادامه گفت: هرچند این نوسازی و بهسازی با توجه به اینکه بیمارستان‌ها را از چرخه ارائه خدمات به مردم منطقه تحت پوشش، باز می‌دارد، ممکن است در دسترسی مردم به خدمات سلامت که یکی از شروط اساسی پوشش همگانی سلامت می‌باشد را برای مدت نسبتاً طولانی مختل نموده و موجبات نارضایتی مردم را نیز به دنبال داشته باشد.
وی ادامه داد: جنبه‌های مربوط به نوسازی بیمارستان‌ها در عصر حاضر تنها به ساختمان‌ها و بناها مربوط نمی‌شود بلکه مواردی همچون تطبیق بیمارستان‌ها با استانداردهای خاص نظیر بیمارستان‌های سبز (بیمارستان‌سبز بیمارستانی است که سلامت مردم را با کاهش مداوم پیامدهای زیست محیطی و برطرف کردن اثرات مخرب آن ارتقا دهد.) را نیز شامل می‌شود.
حبیبی همچنین در مورد اینکه عمر بیمارستان‌ها عموماً چند سال است؟ گفت: عمر مفیدی در ایران برای سازه‌های بیمارستان‌ها در نظر گرفته نشده است و بسته به نوع مواد و تجهیزات به کار رفته و مقاوم سازی‌های انجام شده بیمارستان‌ها به ارائه خدمات مشغول هستند. در آمریکا میانگین عمر بیمارستان‌ها حدود ۱۴ سال گفته شده است. در این کشور سن بناهای بیمارستانی از یک سال تا ۷۳ سال است، که حدود ۱۵ درصد بیمارستان‌ها قدمت بین ۲۰ تا ۳۰ سال و حدود ۶ درصد آن ها عمر بیش از ۳۰ سال دارند.
وی در پایان به پرسشی در مورد نگهداری و تعمیرات بیمارستان‌ها چه روندی را طی می‌کند پاسخ داد: با توجه به سرمایه‌گذاری عظیم در بیمارستان، اهمیت وجود یک مدیریت دقیق جهت تعمیرات، نگهداری و راهبری ساختمان، سیستم‌های تاسیساتی و تجهیزات پزشکی مشخص است.
حبیبی گفت: برنامه‌ریزی دقیق در این خصوص می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌ها، عمر مفید سیستم را نیز افزایش دهد. در زمینه ساختمان نظارت‌های جدی، اعم از انجام آزمایش‌های بتن، انجام نظارت در مرحله ساخت سازه، اخذ تاییدیه سازمان‌های ذیربط، همکاری بین سازمانی در زمان ساخت بیمارستان‌های جدید انجام شود. بهبود تاب‌آوری بیمارستان‌ها از جمله موضوعاتی است که کشورهای مختلف به آن توجه ویژه‌ای دارند.
نظر شما